Η παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να προσκομίσει, για όσα διαδραματίστηκαν στη Θεσσαλονίκη και στον ευρύτερο μακεδονικό χώρο, κατά το 1916-1920, μια διαφορετική οπτική, αυτήν των Ελλήνων της Κύπρου. Το "Μακεδονικό Μεταγωγικό Σώμα" του βρετανικού στρατού έδωσε την ευκαιρία σε τουλάχιστον 12.000 Κυπρίους, Έλληνες στην πλειοψηφία τους, αλλά και μερικές εκατοντάδες Τούρκους, να βρεθούν στη Μακεδονία ως ημιονηγοί, με βασικό κίνητρο το υψηλό ημερομίσθιο, αλλά και για να "γνωρίσουν τον κόσμο" ή για να "αγωνισθούν υπέρ των Μακεδόνων αδελφών των", όπως διαλαλούσαν οι προπαγανδιστικές αφίσες των αποικιακών Αρχών. Παράλληλα, εθελοντές από την Κύπρο πολέμησαν στη Μακεδονία από τις τάξεις του στρατού της "Εθνικής Άμυνας", και αργότερα του ελληνικού στρατού. Στην έκδοση παρουσιάζεται συνοπτικά η συμβολή και οι κυπριακές απώλειες στο Μακεδονικό Μέτωπο και ανθολογούνται οι εντυπώσεις των εθελοντών της μεγαλονήσου από τη στρατιωτική τους εμπειρία στη Μακεδονία. Σε ιδιαίτερα κεφάλαια καταγράφονται ο απόηχος στην Κύπρο της πυρκαγιάς της Θεσσαλονίκης, του 1917, οι επακόλουθοι έρανοι συμπαράστασης, αλλά και η γενικότερη κυπριακή παρουσία στη δεκαετία του 1910 στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας: Δάσκαλοι, διοικητικοί υπάλληλοι, έμποροι, και κυρίως απόμαχοι στρατιώτες, όσοι απάρτιζαν τη μικρή "κυπριακή παροικία" της Θεσσαλονίκης στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωσή της, κατάφεραν στα τέλη του 1919 να δημιουργήσουν και τον πρώτο τους Σύλλογο, πριν η πόλη αλλάξει εντελώς πληθυσμιακά, στον απόηχο του νέου πολέμου και της καταστροφής που θα ακολουθούσαν.